၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့ရိုးရာအတာသၾကၤန္ ၊ ေႏြရာသီႏွင့္က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္မ်ား

ခ်မ္းေအးလွေသာ ေဆာင္းတြင္းကုန္ဆံုးသြားသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ပူျပင္းလွေသာ ေႏြဦးရာသီက အသင့္ ဆီးၾကိဳေနေလေတာ့သည္ ။ မၾကာခင္ကာလအတြင္း ၿမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏ အၿမတ္တႏိုးဆင္ႏႊဲေလ့ရွိၾကေသာ ၿမန္မာ့ ရိုးရာ အတာေရသဘင္ပြဲၾကီးေရာက္ရွိလာေပေတာ့မည္ ။ ပူၿပင္း လွေသာ ေႏြ ရာသီ တြင္ ေရ ပက္ကစားၿပီး ႏွစ္သစ္ကိုၾကိဳဆိုေသာ အတာသၾကၤန္ပြဲသည္ ကမၻာေပၚ ရွိ ႏွစ္သစ္ ကူးပြဲေတာ္ အားလံုးထက္
သစ္လြင္လွပေနကာ အလြန္ပင္ေပ်ာ္စရာေကာင္းလွေပသည္ ။ ေႏြရာ သီေရာက္ လာသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ရာသီဥတုပူၿပင္းမႈေၾကာင့္ ၿမန္မာ့ရိုးရာ အတာသၾကၤန္ပြဲေတာ္ႏွင့္အၿပိဳင္ က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ က႑မ်ားလည္း ပါ၀င္ပတ္သတ္လာေပသည္ ။ လူတိုင္းလူတိုင္း စိတ္လက္က်န္းမာစြာ သၾကၤန္ အခါတြင္း ကို ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကည္ႏူးႏုိင္ေစရန္ က်န္းမာေပ်ာ္ ရႊင္စြာေနထိုင္ႏုိင္ ရန္အ တြက္ ေႏြရာ သီတြင္ ေဆာင္ ရန္ေရွာင္ရန္ က်န္းမာေရးအခ်က္မ်ားကို လက္လွမ္းမီ သေလာက္ တင္ၿပလိုက္ရပါသည္ ။

ဓါတ္ဆားဆံုးရွံဳးမႈႏွင့္ ပူေသာရာသီ

ယခုေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အုိဇုန္းလႊာ ပါးလႊာမႈေၾကာင့္ ေနရာတိုင္းတြင္ အပူခ်ိန္မ်ား သိသာစြာ ၿမင့္မားလာ ခဲ့သည္ ။ တခ်ိန္လံုးေအးခဲ့ေနသည့္ ေရခဲၿပင္ၾကီးမ်ားပင္ အရည္ေပ်ာ္က် မႈေၾကာင့္ ေရခဲပင္လယ္ေဒသေန ပင္ဂြင္း ငွက္မ်ား ဒုကၡေရာက္ၾကရသည္ ။ စက္မႈကမၻာၾကီးၿဖစ္လာသည္ႏွင့္အညီ စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ားမွ ထုတ္ လုပ္ေသာ ဓါတု အေငြ႔မ်ား ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္မ်ားႏွင့္ တၿခား ေလထုကို ညစ္ ညမ္းေစေသာ အရာမ်ားသည္လည္း ကမၻာၾကီးပူေႏြးလာမႈ၏ အဓိက အေၾကာင္းတစ္ခုပင္ ။ ထိုသို႔ ရာသီဥတု ပူၿပင္းလာ သည္ႏွင့္အညီ အဲကြန္းေလးထဲတြင္ ဇိမ္ႏွင့္ အလုပ္လုပ္ခြင့္မရရွာေသာ သူတို႔အတြက္ မႈ ေခၽြးတ လံုးလံုး ႏွင့္ကတယ့္ကို ေနကမၻာၾကီးထဲ အလုပ္လုပ္ေနရသည့္ အတိုင္းပင္ ။ အဆိုးသံုး မွာ ေခၽြးထြက္ သန္သူမ်ားႏွင့္ ေနပူထဲ အလုပ္လုပ္ၾကရေသာ အေၿခခံ လက္လုပ္လက္စား လူတန္းစား မ်ားပင္ၿဖစ္သည္ ။ ေခၽြး ထြက္လြန္မႈေၾကာင့္ ခႏၶာကို္ယ္ထဲတြင္ ေရႏွင့္ဓါတ္ဆားမ်ား ဆံုးရွံုးကာ Dehydration ဟုေခၚေသာ ေရ ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ေသာ အေၿခအေနတစ္မ်ိဳးကိုၾကံဳေတြ႔ရေလ့ရွိသည္ ။ ထိုအခါမ်ိဳး တြင္ ေရႏွင့္ ဓါတ္ဆားမ်ားကို ၿပန္လည္ ၿဖည့္တင္းေပးေသာ Oral Rehydration Salt ဟုတ္ေခၚေသာ ဓါတ္ဆား ထုတ္မ်ား ကို ေသာက္သံုးေပးရန္လိုအပ္သည္ ။ ေခၽြးထြက္မ်ား၍ ေရႏွင့္ဓါတ္ဆားမ်ား ခ်ိဳ႕တဲ့ေသာေၾကာင့္ ေခါင္းမူးၿခင္း ၊ ေမာ ပန္းႏြမ္းနယ္ၿခင္း ၊ ကိုယ္လက္မအီမသာၿဖစ္ၿခင္း ၊ ႏွံဳးေခြၿခင္း ၊ ေသြးေပါင္က်ၿခင္း စသည္တို႔ကို ခံစားရသည္ ။

သာမန္ ေခၽြးထြက္လြန္၍ ေမာပန္းႏြမ္းေခြၿခင္းမ်ားအတြက္ ကိုမႈ ဓါတ္ဆားႏွင့္ ေဖ်ာ္ရည္ၿဖစ္ေစ ေရၿဖစ္ေစ ၿပန္လည္ ေသာက္သံုးေပးပါက အဆင္ေၿပမည္ၿဖစ္ေသာ္လည္း အလြန္အ မင္း ေသြးေပါင္ က်ကာ ေခၽြး ထြက္လြန္ၿခင္းမွတဆင့္ Shock ( သတိလစ္ၿခင္း ) ၿဖစ္ႏုိင္ပါသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနပူထဲတြင္ အလုပ္ လုပ္ေနရသူမ်ားအဖို႔ ေခၽြးထြက္မ်ားၿခင္းကိုလည္း လစ္လွဴရွုမထားသင့္ေပ ။

ေဆာင္ရန္ - အလုပ္သဘာ၀အရ ေနပူထဲတြင္ လုပ္ေနရသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ၿဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အရိပ္အာ ၀သ ထဲတြင္ နားနားေနေန အလုပ္လုပ္ရန္လိုသည္ ။ ဓါတ္ဆားေဖ်ာ္ထားေသာ ေသာက္ေရမ်ားကို ကိုယ္ႏွင့္မ ကြာ ေဆာင္ထားသင့္သည္ ။ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားအေနၿဖင့္ အလြန္ပူ ၿပင္းေသာ ေန႔လည္ ခင္းအခ်ိန္ မ်ားတြင္ အရိပ္အာ၀ါသေကာင္းေသာ သစ္ရိပ္၀ါးရိပ္မ်ားတြင္ ေနထုုိင္သင့္သည္ ။ ကေလးငယ္ မ်ားအား လည္း ေနပူထဲတြင္ ထြက္မေဆာ့ေစပဲ အရိပ္ရေသာ ေနရာမ်ားတြင္ နားနားေနေန ေဆာ့ကစားပါေစ ။ သီးစံုဓါတ္ဆားႏွင့္ ေရမ်ားမ်ား တိုက္ရန္လို္ပါသည္ ။
ေရွာင္ရန္ - ေနပူထဲတြင္ ဆက္တိုက္ အခ်ိန္ၾကာၿမင့္စြာ အလုပ္လုပ္ၿခင္း ၊ ပူၿပင္းသည့္ေႏြ ရာသီအခ်ိန္ တြင္ ေခၽြးထြက္သန္သူၿဖစ္ပါက ေရေသာက္နည္းၿခင္း ၊ ဦးထုပ္ ႏွင့္ဦးေခါင္းသို႔ေဆာင္းစရာတစ္ခုခုမပါပဲ အၿပင္ သို႔ထြက္ၿခင္း ။

အ၀တ္အစား ဆင္ယင္မႈႏွင့္ ေႏြရာသီ

ေခတ္မီေၿပာင္းလဲလာေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ ဓေလ့ မ်ားအရ ယခုေနာက္ပိုင္းလူငယ္လူရြယ္မ်ားအၾကား အနက္ေရာင္ ၊ အေရာင္ေတာက္ေတာက္မ်ားကို ကိုယ္ၾကပ္၀တ္ဆင္ၿခင္းမ်ား ေခတ္စားလာခဲ့သည္ ။ ေန႔လည္ခင္းမ်ားတြင္ပင္ ဂ်င္းပင္ၾကပ္ၾကပ္ ႏွင့္ အနက္ေရာင္ အ၀တ္အစားမ်ား၀တ္ဆင္ေနၾကေသာ လူငယ္မ်ားကို ၾကည့္ရသည္မွာ မသက္သာလွေပ ။ အထူးသၿဖင့္ မိန္းကေလးမ်ား တြင္ စေတာ့ကင္ က်ပ္က်ပ္ ေဘာင္းဘီက်ပ္က်ပ္ႏွင့္ ေခတ္ႏွင့္အညီ ၀တ္စားသည္မွာ တၿခားႏုိင္ငံမ်ားတြင္ သူတို႔ ရာသီဥတု ႏွင့္ကိုက္ညီသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ၿမန္မာႏိုင္ငံ ၏ ေႏြရာသီ ႏွင့္ေတာ့ ကိုက္ညီမႈမရွိလွေပ ။ ေႏြရာ သီတြင္ အလင္းၿပန္ေသာ အေရာင္မ်ားၿဖစ္သည့္ အၿဖဴေရာင္ႏွင့္အေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ ခ်ည္ထည္ပြပြမ်ားသာ ၀တ္ဆင္ သည့္ၿပီး အပူကိုစုပ္ယူထားသည့္ အနက္ေရာင္ကဲ့သို႔ အေရာင္မ်ား၊ ႏိုင္လြန္ စေသာ အထည္မ်ားကိုမႈ မ၀တ္ဆင္ သင့္ေပ ။ ပူၿပင္းေလာင္ၿမိဳက္ေသာ ေနေရာင္ပူပူထဲတြင္ ေခၽြးတလံုးလံုးႏွင့္ အနက္ေရာင္ ဂ်င္းပင္က်ပ္က်ပ္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမွာ က်န္းမာေရးရွုေထာင့္က ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ မသင့္ေတာ္လွေပ ။

ေဆာင္ရန္ - အၿဖဴေရာင္ႏွင့္ အေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ ခ်ည္ထည္ပြပြမ်ားကို သာ ၀တ္ဆင္ပါ ။ ေနပူထဲ ထြက္သည့္အခါ လက္ရွည္အက်ီၤ ပြပြ မ်ားကို ေရြးခ်ယ္၀တ္ဆင္ပါ ။ လူငယ္မ်ားၾကားတြင္ စတိုင္မိၿခင္းသည္ မိမိကုိယ္ ကိုယ္ယံုၾကည္မႈ တိုးေစသည္မွာမွန္ေသာ္လည္း ရာသီဥတု အေၿခအေနႏွင့္ က်န္းမာေရး ရွုေထာင့္ ကေနၾကည့္ကာ ၀တ္စားတတ္ရန္လည္းလိုေပသည္ ။ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေသာ အေပါက္က်ယ္က်ယ္ အက်ီမ်ား ကို ၀တ္ဆင္ပါ ။
ေရွာင္ရန္ - ဂ်င္း ႏွင့္ႏုိင္လြန္ကဲ့ ေသာ အသားမ်ားႏွင့္ အက်ီၤ ေဘာင္းဘီ က်ပ္က်ပ္မ်ား ၀တ္ဆင္ ၿခင္း ကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ ။ စတိုင္မမိေသာ္လည္း အသက္ရွုေခ်ာင္ကာ ေနရထိုင္ရတာ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးမည္ၿဖစ္သည္ ။

အစားအေသာက္ေရြးခ်ယ္မႈႏွင့္ ေႏြရာသီ

ေခၽြးထြက္မ်ားေသာ ေႏြရာသီတြင္ ပူၿပင္းေသာ ရာသီဥတုႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြၿဖစ္ေသာ အစားအစာမ်ား ကို ေရြး ခ်ယ္စားသံုးတတ္ရန္မွာလည္း အလြန္အေရးၾကီးေပသည္ ။ ပူစပ္လွေသာ အစားအေသာက္ မ်ားထက္ စာလွ်င္ ေအးၿမ ခ်ိဳၿမိန္ေသာ အစားအစာမ်ားက ပို၍ သင့္ေတာ္သည္ ။ အရည္ရႊမ္းေသာ အစားအစာ မ်ားၿဖစ္သည့္ လိေမၼာ္သီး ၊ ပန္းသီး ၊ သစ္ေတာ္သီး ၊ ေရွာက္ခ်ိဳသီး စေသာ အသီးအႏွံမ်ားကိုလည္း မ်ားမ်ားစား သံုးေပးရန္လိုအပ္ေပသည္ ။ ပူစပ္ပူေလာင္ႏုိင္ေသာ ရခိုင္မုန္႔တီ စေသာ အစားအစာမ်ားကိုမႈ အပူခ်ိန္ မၿမင့္ေသာ ညေနပိုင္း ေနရိပ္ခ်ိန္မ်ားတြင္သာ စားသံုးသင့္ပါသည္ ။ ေႏြရာသီတြင္ အထူးသၿဖင့္ ၀က္သား ၊ ဒံေပါက္ကဲ့သို႔ ေသာ အစားအစာမ်ားကိုမႈ ေသြးတိုးရွိသူမ်ားအဖို႔ အထူးသတိထားရမည္ၿဖစ္သည္ ။

ေဆာင္ရန္ - အရည္ရႊြမ္းေသာ သစ္သီးမ်ား ၊ ေဖ်ာ္ရည္မ်ား ကိုေသာက္သံုးသင့္ၿပီး ေအးၿမခ်ိဳေမႊးေသာ အစား အစာမ်ားကို စားသံုးသင့္ပါသည္ ။
ေရွာင္ရန္ - ေခၽြးထြက္မ်ားေစၿပီး ပူေလာင္ေစေသာ ရခိုင္မုန္႔တီ စေသာ အစားအစာမ်ားႏွင့္ ေသြးတတ္ေစေသာ အစာ မ်ားကို မစားသင့္ေပ ။

အေရၿပားထိမ္းသိမ္းမႈႏွင့္ ေႏြရာသီ

မၾကာခင္ အတာသၾကၤန္အခ်ိန္အခါ က်ေရာက္လာမည္ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၾကီးၾကီးငယ္ငယ္ အပ်ိဳအအို မေရြး ေရထြက္ကစားၾကေတာ့မည္ၿဖစ္သည္ ။ အသားအေရကို တန္ဖိုးထား ဂရုစိုက္တတ္သူမ်ားအဖို႔ ထိုအခ်ိန္ ကာလသည္ အလြန္ကုိ အေရးၾကီးေသာ ကာလၿဖစ္ေပသည္ ။ ေနပူၾကီးထဲတြင္ အသားအရည္ကို ေနေရာင္ၿဖင့္ အပူေလာင္ ခဏေနလွ်င္ ေရၿဖင့္ အေအးခံ ထိုသို႔ ပူလိုက္ေအးလိုက္ၿဖင့္ အေရၿပားအား ထိေတြ႔ေစၿခင္းသည္ အေရၿပားပ်က္ဆီးၿခင္းကိုၿဖစ္ေပၚေစသည္ ။ ေရဒါဏ္ေနဒါဏ္တို႔ေၾကာင့္ အေရၿပား ေလာင္ၿခင္း မြဲေၿခာက္ၿခင္း အသားပက္ၿခင္းမ်ားကိုလည္းၿဖစ္ေပၚေစသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေႏြရာသီ တြင္ ေနပူထဲ သို႔ ေရထြက္က စားမည္ဆိုလွ်င္ SPF ( Sun protection factor ) ပါ၀င္ေသာ Sun screen , sun block မ်ားကို လိမ္းၿပီးမွ ထြက္ကစား သင့္သည္ ။ အသားအေရကို မထိခိုက္ေစရန္ လက္ရွည္မ်ားကို ၀တ္ဆင္ရန္လည္းလိုသည္ ။ ညေနအခ်ိန္အခါမ်ားတြင္ ေအးၿမေသာ သနပ္ခါးစစ္စစ္မ်ားကိုလိမ္းၿပီးလည္း အသားအရည္ကို ထိမ္းသိမ္းႏုိင္ ပါသည္ ။ အေရးၾကီးသည္မွာ အၿပင္ထြက္သည့္အခါ ေနေလာင္ဒါဏ္ခံ ခရင္မ္ သို႔မဟုတ္ လိုးရွင္း တစ္ခုခု လိမ္းဖို႔မေမ့ပါႏွင့္ ။

ေဆာင္ရန္ - အၿပင္သို႔ ထြက္သည့္အခါ Sun Screen , Sun Block တစ္ခုခုလိမ္းပါ အသားအ ရည္ပ်က္ဆီးမႈမရွိေစရန္ ညေနေစာင္းအခ်ိန္တြင္ သနပ္ခါးရည္က်ဲက်ဲ လိမ္းၿခယ္ေပးပါ ညအိပ္ခါနီး အခ်ိန္တြင္လည္း အရည္ရြမ္းေသာ သခြားသီး ကြင္းကေလးမ်ားကို မ်က္ႏွာေပၚ နာရီ၀က္ခန္႔ တင္ေပး ထားၿခင္းၿဖင့္ အသားအေရကို ထိမ္းသိမ္းထားႏုိင္ပါသည္ ။ သခြားသီးတြင္ အစိမ္္းေရာင္ၿခယ္ Chlorophyll ကလိုရိုဖီးလ္ ပါ၀င္ၿပီး အိုမင္းရင့္ေရာ္ေစေသာ ဓါတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္းမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးသည့္ Antioxidant ပါ၀င္ပါသည္ ။
ေရွာင္ရန္ - အက်ီလက္ၿပတ္၀တ္ကာ ေနပူထဲ ထြက္ကစားၿခင္း မည္သည့္ ေနေလာင္ဒါဏ္ခံ ခရင္မ္ မွမလိမ္းပဲ ေနပူထဲ ေရထြက္ကစားၿခင္း

ေန႔စဥ္အေလ့အက်င့္မ်ားႏွင့္ ေႏြရာသီ

ေနာက္ဆံုးအေနႏွင့္ေၿပာလိုသည္မွာ မိမိတို႔ ေန႔စဥ္ ၿပဳမႈေနေသာ အေလ့အက်င့္မ်ားပင္ၿဖစ္သည္ ။ တခ်ိဳ႕ ဆိုလွ်င ္ေနပူထဲမွ ခ်က္ခ်င္းၿပန္လာၿပီး ေရတန္းခ်ိဳးၿပီးလွ်င္ အပူရွပ္ကာ ဖ်ားနာၿခင္း သတိလစ္ၿခင္းမ်ား ၿဖစ္ေပၚ ကာ ဒုကၡေရာက္ၾကရသည္ ။ ေခၽြးသံတရဲရဲႏွင့္ အိမ္ၿပန္ေရာက္ သည္ႏွင့္ ေရတန္း ခ်ိဳးေလ့ရွိ သည့္အ ေလ့ အက်င့္မ်ားကို ေရွာင္ရွားရေပမည္ ။ ေနာက္တစ္ခ်က္မွာ ေနပူၾကီးထဲမွ ခ်က္ၿခင္းၿပန္လာၿပီးသည္ႏွင့္ အဲကြန္းခန္း ထဲသို႔ တန္းမ၀င္ပါႏွင့္ အပူအေအးမမွ်တမႈေၾကာင့္ ေခါင္းမူးေ၀ၿခင္း ဖ်ားနာၿခင္းတို႔ ၿဖစ္ေပၚေစႏုိင္ သည္ ။ ေနပူထဲမွ ၿပန္လာၿပီးသည္ႏွင့္ ေနရိပ္တြင္ ေခတၱနားေနပါ ။ ေခၽြးနည္းနည္းတိတ္သြားမွသာ တၿခားကိစၥရပ္မ်ား ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ေစလိုသည္ ။

ေဆာင္ရန္ - ေနပူထဲမွ ၿပန္လာၿပီးသည္ႏွင့္ ေရတန္းမခ်ိဳးပဲ ေသာက္ေရကို အ၀ေသာက္ၿပီး ေခတၱခဏခန္႔ နားေနပါ ။ ၿပီးမွသာ ေရခ်ိဳးပါ ။ အေအးခန္းထဲ တန္းၿပီးလည္း မ၀င္ပါႏွင့္ အၿပင္တြင္ နား နားေနေန ေနၿပီးမွသာလွ်င္ အဲကြန္းခန္းထဲ ၀င္သင့္ပါသည္ ။
ေရွာင္ရန္ - အပူထဲမွ ၿပန္ေရာက္သည္ႏွင့္ ေရခ်ိဳးခန္းထဲတန္း၀င္ၿပီးေခါင္းေလာင္းခ်ိဳးၿခင္း ၊ ေနပူထဲမွ ၿပန္လာၿပီးသည္ႏွင့္ အဲကြနး္ခန္းထဲ တန္း၀င္ၿခင္း

အခ်ဳပ္အားၿဖင့္ဆိုရေသာ္ ေႏြရာသီတြင္ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ားမွာ သိပ္အေရးမၾကီးလွဟု ထင္စရာ ရွိေသာ္လည္း တကယ္တမ္းတြင္မႈ အခ်ိဳ႕ကိစၥမ်ားသည္ အသက္အႏၱရာယ္ ရွိသည္အထိ အလြန္ အေရးၾကီးေပသည္ ။ သာမန္ အေသးအဖြဲေလးပါဟု ဂရုမၿပဳပဲ ေနမိေသာေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾက ရသည္မွာလည္းမနည္းလွေပ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတာသၾကၤန္ပြဲေတာ္ၾကီးကို က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာ ဆင္ႏြဲလိုသူမ်ားအဖို႔ အထက္ပါ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ေလ့လာ မွတ္သားၾကၿပီး လိုက္နာၾကၿခင္းအားၿဖင့္ ႏွစ္သစ္အခ်ိန္အခါသမယကို မဂၤလာရွိစြာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ၾကိဳဆိုႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေပးရင္း အဆံုးသတ္လိုက္ပါတယ္ ။

                                                                သက္တန္႔ခ်ိဳမွေဖာ္ၿပသည္။